Menide canlı ya da cansız hiçbir spermin bulunmaması durumu azospermi olarak adlandırılır. Erkek kaynaklı kısırlığa yol açabilen bu durum birçok çiftin çocuk sahibi olmaktan vazgeçmesine neden olabiliyor. Gelişen tıbbi teknikler sayesinde azospermi hastalarında da sperm bulunabileceğini belirten Üroloji Uzmanı Op. Dr. Tansel Kaplancan çocuk sahibi olmak isteyen azospermi hastalarına önemli bilgiler aktardı.

Her 100 erkekten 1’inde rastlanan azosperminin görülme sıklığı, çocuk sahibi olamayan erkeklerde %15’lere çıkabiliyor. Yapılan sperm analizi sonucunda, ki azospermi varlığından kesin olarak bahsedilebilmesi için en az iki üç analizin yapılması gerekiyor, menisinde hiç sperm bulunamayan erkekler ister istemez büyük bir umutsuzluğa kapılabiliyor. Ancak azospermi çeşitli nedenleri ve farklı türleri olan bir infertilite faktörü olduğu için hastaların kapsamlı bir muayene sürecinden geçmesi gerekiyor.

Azosperminin Nedenlerini Doğru Saptamak Önemli

Azospermi tıkanıklığa bağlı olan veya tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi olarak iki farklı türde ortaya çıkabilir. Sperm yollarının doğuştan olmaması ya da tıkalı olması sonucunda oluşan azospermi “tıkanıklığa bağlı azospermi” olarak adlandırılıyor. Bu durumda sperm bulmak oldukça kolay, çünkü hastaların menisinde sperm bulunmamasının nedeni sperm üretiminin olmaması değil spermin meniye ulaşmaması oluyor. Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi ise biraz daha komplike bir durum. Bu noktada geçirilen ameliyatlar, hormon sorunları,  genetik faktörler ve kemoterapi gibi çeşitli faktörler tıkanıklık olmasa dahi menide sperm bulunmamasına yol açabiliyor. Gelişen tıbbi teknikler sayesinde tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi hastalarında dahi %56’lara varan oranda sperm bulabiliyoruz. Bu nedenle azospermi nedeniyle çocuk sahibi olamayan ve tedavi olmak isteyen hastaların neden bu sorunu yaşadığını doğru anlamamız tedaviyi doğru şekillendirmemiz açısından en önemli faktörlerden birine dönüşüyor.

MikroTESE Yönteminde Tecrübe Belirleyici

Tıkanıklığa bağlı oluşmayan azospermi hastalarına tecrübeli hekimler tarafından uygulanan mikroTESE prosedürü sayesinde sperm bulunabiliyor. Bu gelişmiş teknikte testislerin tüm bölümleri mikroskop altında inceleniyor ve testis genelinde sperm varlığı araştırılıyor. Fakat teknik her ne kadar gelişmiş olsa da uzmanlık ve tecrübe mikroTESE ameliyatının sonuçlarını da etkileyebiliyor. Nitekim gerek yurt içinde gerek yurt dışında birden çok mikroTESE geçiren ve sperminin olmadığı söylenen hastalarımın birçoğunda aynı işlemle sperm bulabiliyorum. Tüp bebek tedavisi kapsamında temel amaç her hastada tek bir tane sperm bulabilmektir, ancak işin uygulama kısmı daha farklı ilerliyor. Biz hastalarımızdaki tüm spermleri toplamayı hedefliyoruz bu nedenle mikroskop altında çok detaylı incelemeler yapıyoruz. Bulunan spermlerin kalitesinin az olabileceği ihtimalini göz önünde bulunduruyor ve gerek hareketlilik gerekse morfolojik olarak en kaliteli spermin seçilebilme ihtimalini artırmak için kapsamlı taramalar gerçekleştiriyoruz.

Azospermi Tedavisi Kişiye Özel Planlanmalıdır

Azospermi hastaları çocuk sahibi olamaz ya da yalnızca tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olabilir şeklinde bir genelleme yapılmaması gerekiyor. Öncelikle bu soruna yol açan faktörler en doğru şekilde belirlenmeli ve tedavi de kişiye özel planlanmalıdır. Kimi zaman tıkanıklığa bağlı olmayan azospermisi olan ve tedavi edilemeyeceği düşünülen kişiler dahi doğru teşhis konulduğunda ameliyata gerek olmaksızın doğal yolla çocuk sahibi olabiliyor. Bu nedenle hasta gruplarının tanınması, azospermi teşhisinin yapılması, nedenlerinin belirlenmesi ve tedavi planının da hasta özelinde gerçekleştirilmesi gerekir. Modern teknikler yani günümüzde MikroTESE ile sperm bulma yüzdeleri çok artmış durumda ancak bu tekniği uygulayacak uzmanın tecrübesinin de eş derecede önemli olduğu unutulmamalı.

Varikosel hastalığı, tespit edilebilen erkek kaynaklı infertilite nedenleri arasında en yaygın görülenidir.  Skrotum toplardamarlarının genişlemesi, kıvrımlaşması ve varisleşmesi ile karakterize bu hastalığın ergenlik döneminde ortaya çıkabildiğini ifade eden Üroloji Uzmanı Op. Dr. Tansel Kaplancan, varikosel rahatsızlığının tedavisini anlattı.

Ergenlik döneminde gelişen varikosel hastalığı testislerin büyümesini engelleyebilir ve testis fonksiyonlarına zarar verebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirtiye neden olmayan varikosel hastalığının, ergenlik döneminde ortaya çıkması halinde mikrocerrahi varikosel ameliyatı ile tedavi edilmesi gerekir.

Ergenlik döneminde teşhis edilen varikoselin cerrahi olarak tedavi edilmesiyle varikoselin yol açtığı testis boyutunda küçülme ve testis fonksiyonlarında bozulma gibi sorunların büyük ölçüde düzeltilmesi ve gelecek yıllarda fertilitenin korunması mümkündür. Bu nedenle bu hastalık erken dönemde teşhis edildiğinde tedavisine geç kalınmaması önemlidir.

ERGENLİK DÖNEMİNDE VARİKOSEL BELİRTİLERİ

Varikosel herhangi bir semptoma neden olmayabilen ve bu anlamda sinsi olarak nitelendirilebilecek bir hastalıktır. Bazı kişilerde ise skrotumda ağrı, testis boyutları arasında farklılık, skrotumda belirginleşen damarlar, egzersiz sırasında veya sonrasında ağrı hissedilmesi gibi farklı belirtilere yol açabilir.

Ergenlik döneminde varikosel genellikle belirtilerin hissedilmesi ile sağlık kontrollerine başvurulması sayesinde teşhis edilebilir. Bu noktada ebeveynlerin bilinçlenmesi oldukça önemlidir. Çünkü varikosel özünde bir damar hastalığıdır ve ailesinde damar sorunu bulunan gençlerde daha sık görülmektedir.

VARİKOSEL TEDAVİSİ

Günümüzde, varikosel hastalığının genç erkeklerde testis hasarının oluşmasına neden olduğuna dair önemli kanıtlar vardır. Bu hasarın tam olarak neden meydana geldiğine dair kesin bir söylemde bulunmak doğru değildir. Ancak varikoselin, tek taraflı ortaya çıksa dahi her iki testiste birden sıcaklık artışına neden olabileceği bilinmektedir. Bu sıcaklık artışı her zaman erkek kaynaklı kısırlığa neden olmaz, yine de kısırlığa neden olmayacağını ifade etmek de mümkün değildir.

Adolesan yaş grubundaki erkeklerde varikosel teşhisi sırasında fiziksel muayene bulgularına, hastalık öyküsüne, hormon testlerine ve Doppler ultrasonografiye başvurulur. Bu yaş grubunda sperm analizine genellikle başvurulmamaktadır. Yapılan incelemeler sonucunda hastalarda özellikle testis boyutlarında azalma veya ağrı gibi semptomların bulunması mikroskop ile varikosel cerrahisi seçeneğini gündeme getirir.

Yapılan bilimsel çalışmalarda ergenlik döneminde varikosel sorunu yaşayan ve cerrahi tedavi gören hastaların testis boyutlarında düzelme ve testis fonksiyonlarında büyük ölçüde normalleşme olduğu gösterilmiştir.