Azospermi, erkeklerde ejakülasyon sırasında vücut dışarına çıkan menide hiç sperm hücresi bulunmaması durumudur. Azospermi obstrüktif yani tıkanıklığa bağlı olabildiği gibi non-obstrüktrif yani tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi şeklinde de görülebilmektedir. İki türün en büyük farkı ise tıkanıklığa bağlı olan azospermi hastalarında sperm hücresi üretiminin mevcut olmasıdır. Ancak tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi hastalarında testiste sperm üretimi yok denecek kadar azdır ya da yoktur.
Erkek Kısırlığı (İnfertilite) Tedavileri Nelerdir?
Azospermi ve Mikro Tese Tedavisi
Azospermi hastalarında en başarılı sonuçlar veren tedavi yöntemlerinin başında mikro tese tedavisi gelmektedir. Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi hastalarında kullanılan bu yöntemle direkt olarak testiste ve sperma kanallarında sperm hücresi aranmaktadır. Uzman hekimlerce gerçekleştirilen mikroTESE cerrahisi ile canlı sperm hücresi bulma olasılığı %40 ile %60 arasında değişiklik göstermektedir. Mikro tese tedavisi sırasında testislerde bir kesi açılır ve bu kesiden direkt olarak sperm hücrelerinin üretildiği bölgelerde sperm hücresi aranır.
Azospermi Nedenleri
Azospermi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenlerin ortadan kaldırılması ile beraber bazı durumlarda azospermi de ortadan kalkmaktadır. Ancak tüm azospermi nedenleri için böyle bir durum söz konusu değildir. Bazı durumlarda erkeklerde sperm üretimi mümkün olmadığı için azospermi hastalığı ortaya çıkmaktadır.
1. Hormonal Nedenler
Bazı hormonal bozukluklar testislerin işleyişini ve sperm hücrelerinin üretimini bozmaktadır. Hormonlar vücuttaki dokuların ve organların işleyişini kontrol etmeyi sağlamaktadır. Bu nedenle kişilerde meydana gelebilecek hormonal dengesizlikler vücudun çalışma şeklini de sekteye uğratmaktadır. Testosteron seviyelerinin düşük olması bu nedenlerden bir tanesidir. Vücutta hormonları kontrol eden belli başlı bazı bezler bulunmaktadır. Hipofiz bezi, böbrek üstü bezler ve tiroit hormonal sistemin yapıtaşlarıdır. Bu bezlerde meydana gelen bozukluklar hormonal problemlere de yol açmaktadır.
2. Hipo Hipo (Hipogonadotropik Hipogonadizm)
Kısaca hipo-hipo olarak bilinen hipogonadotropik hipogonadizm, testislerde cinsellik hormonunun çok az üretilmesi ya da hiç üretilmemesidir. Hipogonadotropik hipogonadizm hipofiz bezinde ya da hipotalamus bölgesinde meydana gelen bir problem sonucunda ortaya çıkmaktadır. Hipo hipo aynı zamanda gonadotropin yetmezliği ya da ikincil hipogonadizm olarak da bilinmektedir. Hipo hipo ergenliğin gecikmesi, kısırlık, düşük kemik yoğunluğu ve cinsel isteksizlik gibi çeşitli problemlere yol açmaktadır.
3. Genetik Problemler
Erkeklerde sperm üretiminin düzenlenmesinde Y kromozomunun yeri çok önemlidir. Bu nedenle özellikle Y kromozomunu etkileyen genetik problemler azopsermiye yol açabilmektedir. Kanser tedavisinde kullanılan radyasyon ve kemoterapi tedavileri de kromozomlar üzerinde olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Genetik problemlere bağlı azospermi hastalıklarında sperm üretimi neredeyse yok denecek kadar azdır.
4. Klinefelter Sendromu
Klinefelter sendromu erkek bebeğin ekstra X kromozomu kopyasıyla doğması durumudur. Bu sendrom erkekleri etkileyen bir problemdir ve genellikle yetişkinliğe kadar teşhis edilememektedir. Klinefelter sendromu olan hastalarda testislerin büyümesi olumsuz etkilenir. Genellikle testisler olması gerekenden daha küçüktür ve bu nedenle testosteron üretimi de zayıftır. Klinefelter sendromu azosperminin yanı sıra düşük kas kütlesi, tüy dökülmesi ve meme dokusu büyümesine yol açmaktadır.
5. AZF Delesyonları
Y kromozomunda sperm üretimini AZF bölgeleri denetlemektedir. Bu bölgelerin kendi içerisinde AZFa, AZFb ve AZFc gibi alt bölümleri de bulunmaktadır. AZFa ya da AZFb delesyonu olan kişilerde sperm üretimi neredeyse hiç yoktur. Bu nedenle hastalara mikro TESE operasyonu bile yapılmamaktadır.
6. Nedeni Belli Olmayan Azospermi
Nedeni belli olmayan azospermi, tüm azospermi türleri arasında en sık rastlanılanıdır. Genetik ve hormonal testler sonucunda azospermiye neden olan problemin bulunamaması durumunda hastalar nedeni belli olmayan azospermi hastası olarak değerlendirilmektedir. Bu hastalarda mikro TESE ameliyatı ile sperm hücresi bulunma olasılığı yüksektir. Bu sayede tüp bebek gibi yardımcı üreme tedavileri ile neden belli olmayan azospermi hastaları da baba olabilmektedir.