Prostat, erkek üreme ve boşaltım sisteminin kestane büyüklüğünde ve şeklinde, yaklaşık 18-20 gram ağırlığındaki bir salgı bezidir.

Prostat anatomik olarak rektum (makat) denen dışkı yolunun son kısmının önünde ve idrar torbası yani mesanenin hemen altındadır. Prostat idrarın içinden geçtiği kanal olan idrar yolunu yani üretrayı sarar.

Prostat çoğu erkekte yaşlanma ile beraber büyür ancak bu büyüme genellikle 40’lı yaşlara kadar önemli bir sorun oluşturmaz. 60 yaşındaki erkeklerin %50 sinde prostat büyümesi görülürken, 70-80 yaşlarındaki erkeklerde bu oran %90 ‘a ulaşır.

Prostatın iyi huylu büyümesi (BPH) ile prostatın kanseri çok farklı durumlardır. Normal prostat büyümesi yani BPH ile prostatın kanserli büyümesinin birbirine karıştırılmaması gerekir. Prostatında tümör veya kanser saptanan hastaların hiçbir şikayeti olmayabilir. Prostattaki tümör PSA denen kan testinin yüksekliği sonucunda prostat biyopsisi ile teşhis edilebilir. Kimi zaman da PSA testi normal olmakla beraber prostatın parmakla yapılan muayenesi sonucunda prostatta nodul veya kitle saptanır ve sonrasında  prostat biyopsisi yapılır ve tümör teşhisi konulur.

Bu bölümde anlatılan durumlar tamamen normal prostat büyümesi yani BPH için anlatılmaktadır.

Prostat büyümesi olduğunda,

1. Sık idrara çıkmak,
2. İdrar yaptıktan sonra rahatlamama ve mesanede idrar varlığı hissi
3. Geceleri idrar kalkma,
4. İdrar yaparken yanma ve sızlama,
5. Devamlı idrar hissi
6. Kesik kesik işeme,
7. İdrar yaparken zorlanma veya ıkınma,
8. Dağılarak veya çatallı tarzda işeme,
9. İdrarın başlaması için beklemek,
10. İdrar akımında tazyikte azalma,
11. Ara sıra idrar tutamama, idrar damlaması ve idrar kaçırma
12. Acil işeme isteğinin gelmesi gibi şikayetlerden birkaçı veya hepsi görülebilir.

Amerikan Üroloji Derneği’nin idrar yollarındaki belirtilerin şiddetini değerlendirmek için basit bir anket hazırlamıştır. İdrar yollarında şikayetler varsa, lütfen bu anketi doldurunuz ve üroloji uzmanına gösteriniz.

 

Lütfen Şikayetlerinizi Değerlendiriniz:

 

AUA Belirtileri Değerlendirme Anketi

Amerikan Üroloji Derneği (American Urology Association: AUA), sizin ve doktorunuzun prostat büyümesi belirtilerinin şiddetini anlayabilmeniz için aşağıdaki belirti karşılaştırma değerlerini hazırlamıştır.

Her sorunun sizin yaşadıklarınıza uygun olan yanıtını, vereceğiniz yanıta karşılık gelen sütundaki düğme üzerine tıklayarak seçebilirsiniz.

İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH) durumunuzla ilgili sorular	Hiç	5’te 1’den az zamanda	Yüzde elliden az zamanda	Yaklaşık yüzde elli zamanda	Yüzde elliden daha fazla zamanda	Neredeyse her zaman	Puan Değeri
Geçtiğimiz ay, idrarınızı yapmayı bitirdikten sonra mesanenizin tamamen boşalmadığı hissine ne kadar sık kapıldınız?
Geçtiğimiz ay, idrarınızı yapmayı bitirdikten sonra 2 saat içinde idrarınızı yeniden yapmanız ne kadar sık gerekti?
Geçtiğimiz ay, idrarınızı yaparken birkaç kez durdurup yeniden başlatmanız ne kadar sık oldu?
Geçtiğimiz ay, idrarınızı tutmanız sizin için hangi sıklıkta zor oldu?
Geçtiğimiz ay idrar akışınız hangi sıklıkta zayıf oldu?
Geçtiğimiz ay, idrar akışınızı başlatmak için hangi sıklıkta zorlamanız veya uğraşmanız gerekti?
Geçtiğimiz ay, geceleri yatağa girip sabah uyanıncaya kadar geçen zamanda idrarınızı yapmak için genellikle kaç kez kalktınız? (Her gece ortalama olarak uyanma sayınıza en yakın olan sütunu işaretleyin.)

Değerlendirme puanınızın anlamı:

0-7 puan: hafif şikayetler

8-19 puan: orta derecede şikayetler

20-35 puan: şikayetler şiddetli derecede

Puanınız 8 veya üzerindeyse, bir doktora başvurmalısınız.

 

Prostat büyümesinin tedavi yöntemleri arasında, ilaç tedavisi, ısı tedavileri  (TUMT) -(TUNA)- (ILC) ,  kapalı veya açık prostat ameliyatı , eski lazer yöntemleri olduğu gibi ,  GREENLIGHT LASER yöntemi ile prostatın buharlaştırılması  (vaporizasyonu) sayılabilir.

Bu tedavi yöntemlerinden, ilaç ve ısı tedavileri şikayetlere yönelik olup geçici çözüm yaratmaktadır.

İlaç tedavilerinde uzun süre ilaç kullanma zorunluluğu sorun yaratırken bu ilaçların kullanımına bağlı olarak yorgunluk, baş ağrısı, tansiyon düzensizlikleri, sertleşme bozuklukları, sperm çıkmaması ve cinsel istek kaybı yan etkiler görülebilir.

Isı tedavileri ya da termal tedaviler, prostat dokularının ısıtılıp öldürülmesi tekniğine dayanır. Öldürülen dokular prostatta kalır ve ilerleyen zamanla yara dokusuna dönüşür. Bunun sonrasında hastanın şikayetleri bir veya iki yıl içinde tekrar başlayabilmektedir. Isı tedavilerinin yan etkileri, idrar yaparken ağrı, idrar yolu enfeksiyonları, idrar kaçırma ve sperm çıkaramama olarak görülebilir.

Prostatın transüretral yolla rezeksiyonu yani TUR (P), büyümüş prostat dokusunun kazınarak prostat kapsülünden çıkarılması esasına dayanır. Uygun bir tedavi yöntemi olarak görülmekle beraber ameliyat sırası ve sonrasında risklerin en fazla olduğu cerrahi yöntemlerdendir. Kan kaybının fazla oluşu, ameliyat sonrası idrar kaçırma riskinin olması, çoğu hastada geri dönüşümsüz olarak sperm çıkışının kaybolması,yaklaşık 3-4 gün hastanede yatma zorunluluğu , 2-4 gün sonda mecburiyeti ve ameliyat sonrası iyileşme süresinin 6 haftaya kadar uzaması gibi  risklerinin olması önemlidir.

Eski lazer teknolojileri ise , büyümüş prostatı tedavi etmeye çalışır . Bu lazerler ısı kullanarak dokuları öldürür ancak ortadan kaldırmaz. Öldürülen doku vücutta kalır ve zamanla atılır. Eski lazer teknolojilerin koagulasyon (pıhtılaşma) mekanizmasına etkileri fazla olmadığından dolayı ameliyat sırasında kanamalar ve sonrasında kan kayıpları olabilir.

PVP (photo-selective vaporization) veya BPH ‘nin (Benign Prostatic Hyperplasia/Hypertrophy) veya prostat büyümesinin cerrahi tedavisi için geliştirilmiş bir tekniktir. Greenlight PVP adındaki bu sistemde, özel tasarlanmış KTP adında yüksek bir güç ve yeşil lazer ışık kaynağı ve fiber optik ulaşım sistemi kullanılmıştır.

Yeşil ışığın dalga boyunun karakteristik özelliği sayesinde kanama olmamakta ve prostatta ödeme ve geç dönem döküntülerine sebep olmamaktadır. Greenlight yaptığı vaporizasyondan sonra   kan kaybı olmamakla birlikte derin doku nekrozu da (ölümü)  görülmemektedir.

Bu sistemle birlikte endoskopik görüntü eşliğinde sistoskop adı verilen cihaz yardımıyla operasyon rahatça yapılabilmektedir. Lazeri ışını uyarıları prostat dokusuna yönelterek hızlı ve nazik temasla prostat dokusu kansız olarak buharlaştırılır.

Operasyon süresi ortalama 20-45 dk arasında sürmektedir.

Operasyonun ardında hastalar hızlı iyileşme süreciyle şikayetlerden kısa sürede kurtularak normal vücut fonksiyonlarına dönerler. Cinsel fonksiyonlardan uzak kalma ve operasyon sonucunda cinsel fonksiyon bozukluğu riski bulunmaz.

PVP, iyi huylu prostat büyümesi için TUR (P) yönteminin güvenliği ve garantisiyle minimum yan etkisi olan ışın tedavisini birleştirerek konforlu ve eşsiz bir tedavi sunar. Başka hiçbir yöntem bu kadar kısa sürede tedavi olanağı sunmamaktadır. Bu yöntemin yan etkilerinin de çok az oluşu diğer önemli bir avantajıdır.

Kansız bir operasyon oluşu; iyileşme süresinin kısa sürmesine ve hastaların hemen ayağa kalkma ve hareket özgürlüklerine kavuşmasına olanak verir.

Hastaların yarısından azında kateter (sonda) kullanma zorunluluğu ve takılan sondanın 24 saatten az süre kullanılması önemli avantajlarıdır. Hastanede yatmaya gerek kalmadan aynı gün taburcu olma imkanı avantajdır.

Greenlight PVP güvenlidir. Sadece buharlaştırılacak dokuyla sınırlıdır.

Tedavi edilen bölgeye ulaşmak için büyük yaralar açmak gerekli değildir.

Greenlight PVP laser;

• Kalp ve akciğer rahatsızlıkları gibi genel anestezi ile ameliyat riski bulunan hastalarda
• Aspirin gibi kan sulandırıcıları kullanma zorunluluğu olanlarda,
• Kalp krizi geçirmiş veya by-passlı, koroner damar hastalarında,
• Diyabet, hipertansiyon gibi sistemik hastalığı olanlarda Prostat Büyümesinin Cerrahitedavisi İçin İdeal Yöntemdir:

 

Hasta Soruları Ve Cevapları, Merak Ettikleriniz…

• Greenlight PVP prosedürü FDA onaylı mıdır?
  Evet. Greenlight laser 2001 yılında FDA onayı almış ve o günden beri güvenli olarak kullanılmaktadır.
• Greenlight PVP nasıl çalışmaktadır?
  Greenlight PVP lazer sistemi, doktorun mesaneyi ve prostatı muayene  etmesine yardım eden sistoskop denilen optik endoskopik düzenek aracılığıyla idrar yoluna ince bir tel sokulur. Bu tel üzerinden büyümüş prostat dokuları hızla buharlaştırılıp hassas bir şekilde yok eden yeşil lazer enerjisi iletilir.  Dokular buharlaştırıldığında açık kanal gözlenir.
• Gece hastanede kalmam gerekir mi?
  Hastalar çoğunlukla işlemden birkaç saat sonra isterlerse eve gidebilirler.
• Anestezi gerekli midir?
  Greenlight işlemi için anestezi gerekir ancak lokal-bölgesel-veya genel anestezi gibi seçenekler hastanın genel durumuna ve diğer hastalıklarına göre değerlendirilir.
• Greenlight işlemi ağrılı mıdır?
  İşlem sonrasında ağrı şikayeti hastalar tarafından bildirilmemiştir.
• Sonda veya kateter takılacak mı?
  Hastaların yarısından fazlasında sonda veya kateter ihtiyacı olmamaktadır.Sonda takılması durumunda ise en fazla 1 gün kalmaktadır.
• Operasyon ile ilgili sonuçlar ne zaman görülebilir?
  Greenlight işlemi sonunda şikayetler derhal kaybolmakta ve idrar akımı normal hale gelmektedir.
• İyileşme süresi ne kadardır?
  Çoğu hasta 1-2 gün içinde işlerine dönmektedir.
• Greenlight işleminin yan etkileri, komplikasyonları ve riskleri nelerdir.?
  Operasyon sonrasında idrar yaparken hafif yanmalar görülebilir. Çok nadir de olsa spermin mesaneye doğru geri kaçışı olabilir. Klinik çalışmalar sonucunda; idrar kaçırma , cinsel istek kaybı , ereksiyon bozulması ve  kan nakli gereksinimine rastlanmamıştır.
• Greenlight işleminden sonra cinsel hayatım etkilenir mi?
  Greenliht işlemi sertleşmeyi veya orgazm olmayı etkilemez.
• Isı tedavileri olup fayda görmediysek greenlight olabilir miyiz?
  Bu tedavilerle çare bulamayan birçok hastanın pvp laser tedavisi başarı ile yapılmıştır.
• Prostatın kapalı ameliyatı (TUR) olduktan sonra greenlight olunabilir mi?
  Evet. PVP tedavisi yapılabilir.
• Greenlight işleminden sonra prostat ilacı almam gerekecek mi?
  Hayır. Doktorunuz durumunuza göre ilaç kesme zamanını söyleyecektir.
• PVP laser için aday olup olmadığımı nasıl anlayabilirim?
  Doktorunuz tarafından yapılan testler sonucunda bu değerlendirme yapılacaktır.

 

Yetişkinlerdeki testis tümörleri:

En sık görülen yakınma hasta veya cinsel partner tarafından genellikle rastlantı sonucu farkedilen ağrısız tek taraflı şişlik veya nodüldür. Hastaların yaklaşık 1/3’ü skrotum veya karın alt kadranında ağrı hisseder. %10 hastadaki semptomlar metastazlara bağlıdır. Ensede şişlik, akciğer metastazına bağlı olarak öksürük veya nefes darlığı, retroperitoneal metastazlara bağlı gastrointestinal semptomlar veya sırt ağrısı, kemik ağrısı, merkezi sinir sistemi semptomları veya jinekomasti görülebilir.

Tanıda gecikme sık görülen bir durumdur. Tanıda gecikmenin klinik evrelemeyi ilerletmesi, morbiditeyi arttırması ve yüksek mortalite yaratması önemlidir. Gecikme nedenleri hem hastaya hem de doktora bağlı olabilir. Hastaya bağlı gecikme nedenleri testis şikayetlerinin önemini yanlış değerlendirme, bulguların önemsiz bir testis travmasına bağlanması, bulguların gelip geçmesi ve kanser korkusudur. Doktora bağlı gecikme nedenleri şikayetlerin iyi huylu bir hastalığa örneğin infeksiyon, epididimit veya hidrosele bağlanması ve testis muayenesinin ihmal edilmesidir.

Fizik muayene spermatik kord, skrotum ve derinin primer tümör ile tutulup tutulmadığına özellikle dikkat ederek testisin palpasyonunu içermelidir. Skrotal ultrasonografi testisteki kitleyi kanıtlayabilir. Şüpheli durumlarda testis MR istenmelidir. Alfa feto protein (AFP), beta HCG ve LDH gibitümör belirleyicileri kanda ölçülmelidir. Rutin olarak akciğer filmi, torax –abdominal ve pelvik BT çekilmelidir.

Testis kanserlerinin %90’dan fazlası germinal epitelden kaynaklanan germ hücre tümörleridir. Tümörler hem saf hem de karma formlarda bulunur. Sağda biraz daha sık olmak üzere hastaların %1-2’sinde çift taraflıdır. Testis kanserlerinin aşağı yukarı %5’i spermin oluşması ve olgunlaşmasını destekleyen hücrelerden türeyen gonadal stromal tümörlerdir. Testis tümörlerinin takriben %1’i başka bir lokalizasyondan metastaz yapmış tümörlerdir.

En sık görülen tip saf form seminomdur.  Ancak karma tümörler saf tümörlerden daha sıktır. Diğer tümör tipleri; embriyonal karsinom, teratom, koriyokarsinom ve yolk kesesi tümörüdür. Testis tümörleri oluşumunda en önemli risk faktörü, kriptorşidizmdir. İnmemiş testislilerde testis tümör riski 3ile 14 kat artmıştır. Tüm testis kanserlerinin %10’u inmemiş testislerden kaynaklanır.

15-40 yaş arasında en sık seminom ve karma germ hücre tümörleri görülür. Süt çocuklarında yolk kesesi tümörleri hakimdir. 50 yaş üzerinde ise spermatositik seminom, lenfoma ve başka sekonder tümörler görülür.

En sık görülen metastatik bölgeler retroperitoneal lenf nodları, akciğer, karaciğer, kemik ve böbrektir.

Testis tümöründe ilk yapılması gereken; yüksek inguinal orşiektomi operasyonu ile tümörlü testisin çıkarılıp, vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Çıkan testis ve sperm yolları mutlaka patolojik incelemeye gönderilmelidir, patoloji sonucuna göre radyoterapi veya kemoterapi gibi ek tedaviler planlanmalıdır.

Testiste ağrı, şişlik, ele gelen kitle veya sertlik hissedildiğinde vakit geçirmeden üroloğa başvurulmalıdır. Unutulmamalıdır ki testis tümöründe erken teşhis hayat kurtarabilmektedir.

 

Çocuklarda Testis Tümörleri:

Çocuklarda tüm testis tümörlerinin %63’ünü Yolk Kesesi tümörü oluşturur.

Testis tümörlü çocuklar aile tarafından testiste şişlik şikayeti tarafından getirilir. Yanılıp hidrosel olarak değerlendirilse tanı en az 6 ay kadar gecikebilir.

Öncelikle skrotal ultrasonografi ile sıvı toplanması (hidrosel), testis tümörü ayrımı yapılmalıdır. Yine AFP ve BHCG gibi tümör göstergeçlerine bakılmalıdır.

Tüm vakalarda cerrahi olarak testis ve eklerinin çıkarılması tam kür sağlayabilir. Çıkan örnekler patolojik değerlendirmeye tabi tutulmalı ve hızlıca tedavi-takip planlanmalıdır.

Testis tümörlü çocukların %90’ı yaşayacaktır. O yüzden erken tanı ve hızlı tedavi altın standarttır.